Phát huy hiệu quả mô hình cơ sở y tế không khói thuốc lá

Cơ sở y tế là nơi chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho người dân và cũng là nơi tập trung nhiều người có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi khói thuốc lá. Vì vậy, xây dựng mô hình cơ sở y tế không khói thuốc lá là một trong những nhiệm vụ quan trọng được ngành y tế đặc biệt quan tâm trong những năm gần đây. Việc thực hiện nghiêm túc mô hình này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người bệnh, người nhà và nhân viên y tế, mà còn góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và hình ảnh của ngành y tế.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm thuốc lá cướp đi khoảng 8 triệu sinh mạng toàn cầu, tương đương gần 22.000 người mỗi ngày. Tại Việt Nam ước tính có khoảng 15 triệu người hút thuốc, với hơn 104.000 ca tử vong mỗi năm do các bệnh liên quan đến thuốc lá cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Điều đáng nói là ngoài người hút thuốc chủ động, còn có hàng vạn người bị ảnh hưởng nặng nề chỉ vì hít phải khói thuốc thụ động.

Tuy nhiên, những năm qua bằng những chính sách cụ thể, Việt Nam đã kéo giảm đáng kể tỷ lệ hút thuốc và phơi nhiễm khói thuốc thụ động tại hầu hết các địa điểm công cộng, nhất là tại cơ sở y tế, giảm từ 23,6% (năm 2010) xuống 21,3% (năm 2023) và tỷ lệ người dân được tư vấn bỏ thuốc khi đến khám, chữa bệnh đã tăng lên từ 40,5% lên 90%.

Có được thành quả đó là nhờ vào việc các cơ quan thực thi pháp luật mà cụ thể là Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá đã cùng các bộ, ngành và địa phương triển khai hiệu quả các quy định Luật Phòng chống tác hại thuốc lá tại các địa điểm công cộng trong đó cơ sở y tế là địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong cả khuôn viên cơ sở.

Khảo sát thực tế, các cơ sở y tế đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp như: gắn biển “cấm hút thuốc”; xây dựng quy chế nội bộ, gắn trách nhiệm của cán bộ y tế trong việc duy trì môi trường sạch - không khói thuốc; tư vấn tác hại thuốc lá và cai nghiện thuốc lá cho người bệnh và người nhà… Nhờ vậy, hàng triệu lượt bệnh nhân, người nhà, nhân viên y tế đã và đang được hưởng lợi ích từ môi trường y tế trong lành, không khói thuốc.

Nhằm tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, đồng thời phát hiện, tôn vinh và nhân rộng những mô hình, sáng kiến hiệu quả trong việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc. Mới đây Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá phối hợp Báo Sức khỏe và Đời sống tổ chức phát động Cuộc thi “Cơ sở y tế không khói thuốc lá”. Cuộc thi được triển khai trên phạm vi toàn quốc từ tháng 9 đến tháng 12/2025, dành cho các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa công lập tuyến tỉnh, thành phố, tuyến Trung ương và các bệnh viện trực thuộc trường đại học. Các đơn vị đăng kí trực tuyến tại địa chỉ https://khongkhoithuocla.vn từ ngày 17/9 đến 27/9/2025. Cuộc thi gồm 2 vòng: Sơ khảo (1/10 – 31/10) và Chung khảo (16/11 – 25/11). Các phần thi bao gồm trắc nghiệm, nộp hồ sơ minh chứng, thực hiện video clip và bình chọn trực tuyến.

Ban Tổ chức kỳ vọng cuộc thi sẽ tạo ra động lực thi đua lành mạnh, biến việc thực thi quy định trở thành một mục tiêu để phấn đấu và sáng tạo.

Đây là một trong các hoạt động hết sức ý nghĩa đã tạo sự thay đổi lớn về nhận thức, ý thức trách nhiệm và hành vi của các lãnh đạo các đơn vị đến các cán bộ công chức, viên chức, người lao động và người dân đối với việc tuân thủ các quy định cấm hút thuốc tại cơ sở y tế, bảo đảm tạo môi trường không khói thuốc lá và giảm thiểu các nguy cơ sức khoẻ cho người dân.

Ảnh: Internet

Mặc dù vậy, để xây dựng và phát huy hiệu quả mô hình cơ sở y tế không khói thuốc lá, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, mỗi bệnh viện cần tiếp tục giữ vai trò “chủ công” trong chiến dịch giảm tác hại thuốc lá và luôn phải tiên phong đẩy mạnh các chiến dịch tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, hỗ trợ cai thuốc và khuyến khích bỏ thuốc. Tuyên truyền không chỉ dành cho bệnh nhân mà còn cho nhân viên y tế và cộng đồng. Bệnh viện cần tạo điều kiện để bệnh nhân và nhân viên y tế có thể tham gia các chương trình hỗ trợ bỏ thuốc lá như tư vấn, liệu pháp thay thế nicotine và các phương pháp điều trị y tế khác.  

Mỗi bệnh viện phải coi mô hình cơ sở y tế không khói thuốc không chỉ là yêu cầu bắt buộc là trách nhiệm thực hiện Luật mà còn là tiêu chuẩn nghề nghiệp, thước đo văn hóa và cam kết đạo đức của người thầy thuốc nhằm bảo vệ sức khỏe cho hàng triệu lượt bệnh nhân, người nhà, và nhân viên y tế.

Việt Nam có hệ thống 1.665 bệnh viện từ tuyến Trung ương về đến địa phương gồm cả các cơ sở y tế công lập và ngoài công lập. Do vậy, việc xây dựng và duy trì các cơ sở y tế không khói thuốc lá là công tác thiết thực, sống còn trong định hướng phát triển ngành y tế hiện đại tại Việt Nam. Đó cũng là sự cam kết bảo vệ sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện – từ phòng bệnh đến điều trị, từ cán bộ y tế đến người bệnh và tạo môi trường khám chữa bệnh trong sạch, an toàn cho người dân.

 

Nguồn: VITIC tổng hợp