Nâng cấp Hiệp định AANZFTA, cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam

Ngày 10/6, tại hà Nội, Bộ Công Thương phối hợp với Chương trình Thương mại Khu vực vì Phát triển (RT4D) và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam đồng tổ chức Hội nghị “15 năm thực thi Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA) và cơ hội cho hàng xuất khẩu Việt Nam”.

Đây là hoạt động có ý nghĩa nhằm nhìn lại hành trình 15 năm thực thi Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA), giới thiệu Nghị định thư thứ hai sửa đổi Hiệp định AANZFTA (bản nâng cấp Hiệp định AANZFTA), đồng thời đánh giá những tác động của Hiệp định đối với cộng đồng doanh nghiệp và các cơ hội cho hàng xuất khẩu Việt Nam trong quá trình thực thi Hiệp định thời gian tới.

Toàn cảnh Hội nghị - Tạp chí Công thương

Hội nghị có sự tham dự của Đại sứ Australia tại Việt Nam, Đại sứ New Zealand tại Việt Nam, đại diện các cơ quan, Bộ, ngành của Chính phủ Việt Nam, đại diện các Ủy ban trong ASEAN và các Ủy ban thuộc Hiệp định AANZFTA, Phòng Thương mại Australia tại Việt Nam, các chuyên gia kinh tế, hiệp hội, doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Lương Hoàng Thái - Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết: Hiệp định AANZFTA được ký kết ngày 27/02/2009, có hiệu lực từ ngày 01/01/2010 được đánh giá là Hiệp định có tiêu chuẩn cao nhất trong số các Hiệp định giữa ASEAN với các nước đối tác.

Sau gần 15 năm có hiệu lực, Hiệp định AANZFTA đã có những tác động tích cực đến hợp tác kinh tế - thương mại trong khu vực.

Theo số liệu của Ban Thư ký ASEAN, kim ngạch thương mại hai chiều ASEAN - Australia đã tăng từ 44 tỷ USD năm 2009 (thời điểm trước khi Hiệp định AANZFTA có hiệu lực) lên đến 94,7 tỷ USD năm 2023. Theo số liệu của Bộ Ngoại giao và Thương mại New Zealand, kim ngạch thương mại hai chiều giữa New Zealand và ASEAN đã tăng gấp đôi (hơn 11 tỷ USD) so với thời điểm Hiệp định đi vào thực thi.

Bên cạnh đó, Hiệp định AANZFTA góp phần củng cố chuỗi cung ứng, nâng cao sức cạnh tranh của khu vực AANZFTA trong thu hút hoạt động đầu tư, kinh doanh cũng như sức chống chịu của khu vực trước những diễn biến bất lợi trong thời gian vừa qua.

Theo ông Lương Hoàng Thái, về phía Việt Nam luôn coi trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại với Australia và New Zealand dựa trên nền tảng quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Australia và quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - New Zealand. Đến nay, ba nước đều là thành viên của một số hiệp định thương mại tự do, như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định AANZFTA; cũng như cùng tham gia hợp tác trong Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (IPEF).

Về hợp tác song phương, trong những năm qua, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Australia đã tăng từ mức 3,4 tỷ USD (thời điểm năm 2009 trước khi Hiệp định AANZFTA đi vào thực thi) lên mức gần 14 tỷ USD năm 2023; kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - New Zealand tăng từ mức gần 300 triệu USD năm 2009 lên 1,3 tỷ USD vào năm 2023. Trong đó, cơ cấu mặt hàng xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Australia, Việt Nam và New Zealand có tính chất bổ trợ cho nhau rõ rệt.

Đáng chú ý, việc thực thi Hiệp định AANZFTA thời gian qua như một đòn bẩy giúp các doanh nghiệp Việt Nam khai thác hiệu quả thị trường Australia và New Zealand. Năm 2023 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Australia và New Zealand lần lượt đạt 5,23 tỷ USD và 0,65 tỷ USD; tăng trưởng tương ứng gấp 2,3 lần và 9,3 lần so với thời điểm bắt đầu ký kết Hiệp định AANZFTA.
Tỷ lệ tận dụng ưu đãi từ Hiệp định AANZFTA của các doanh nghiệp Việt Nam có sự gia tăng tích cực qua từng năm; từ mức 28,1% năm 2015 tăng mạnh lên mức khá cao 40,4% năm 2023.
Năm 2023, Việt Nam đã cấp khoảng 71,4 nghìn bộ chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu AANZ, trị giá khoảng 2,4 tỷ USD với tỷ lệ sử dụng C/O là 40,4%. Một số mặt hàng có tỷ lệ sử dụng ưu đãi AANZFTA trên 80% bao gồm gỗ và sản phẩm gỗ (89,9%); giày dép các loại (gần 100%); hàng dệt may (88,2%);…

Những con số này cho thấy Việt Nam, Australia và New Zealand đã tận dụng tốt và có thể tận dụng tốt hơn nữa các cơ hội hợp tác kinh tế - thương mại, đặc biệt là các cơ hội từ Hiệp định AANZFTA nâng cấp.

Thùy Ngân (VITIC) tổng hợp