Mối nguy hiểm từ sự lôi kéo của ngành công nghiệp thuốc lá

Trong nhiều thập kỷ, các công ty thuốc lá đã không ngừng sử dụng các chiến lược tiếp thị tinh vi để thu hút giới trẻ - nhóm đối tượng chưa có nhận thức đầy đủ, dễ bị tác động tâm lý và hành vi và cũng là “nguồn khách hàng tiềm năng” của họ. Dù Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam đã quy định nghiêm cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ của ngành thuốc lá, nhưng trên thực tế, nhiều hình thức "ngụy trang" vẫn đang tồn tại dưới dạng gián tiếp, đặc biệt qua mạng xã hội như livestream, tiktok và các KOLs.

Tại Việt Nam, hiện có hơn 15 triệu người đang sử dụng thuốc lá. Trung bình, có đến 40.000 ca tử vong mỗi năm, dự báo đến năm 2030 sẽ tăng hơn 70.000 người do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá, gánh nặng kinh tế lên tới hơn 108.000 tỷ VND (tương đương ~1,1% GDP). Những căn bệnh nguy hiểm liên quan đến thuốc lá có nguy cơ gây tử vong hàng đầu như đột quỵ, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi. Trong đó, tỷ lệ bệnh nhân khi hút thuốc lá có nguy cơ bị ung thư phổi lên tới 96,8%.

Năm 2023, tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá chiếm 20,2% (giảm 2,5% so với năm 2015), trong đó, tỷ lệ nam hút thuốc lá chiếm 38,9% và nữ chiếm 1.5%. Tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá năm 2023 so với năm 2015 có giảm tuy nhiên tỷ lệ giảm không đáng kể.

Tỷ lệ người hút thuốc lá tại Việt Nam vẫn còn cao, nguyên nhân do một số người tìm đến thuốc lá muốn giải tỏa áp lực tinh thần trong cuộc sống. Trong thuốc lá có chất nicotine – chất gây nghiện cao nên một số người khi đã hút thuốc thì rất khó để bỏ, thậm chí về lâu dài tần suất sử dụng thuốc lá còn có xu hướng gia tăng. Đặc biệt, thuốc lá đang dần xâm nhập mạnh mẽ vào lứa tuổi thanh thiếu niên – lứa tuổi dễ bị lôi kéo, dụ dỗ bởi hình thức bắt mắt, hương thơm cuốn hút của thuốc lá điện tử. Giới trẻ xem việc hút thuốc lá là “thời thượng”, là thể hiện cá tính của bản thân. Ngoài ra, có một nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ hút thuốc lá gia tăng là do người dân chưa nhận thức được những hậu quả nghiêm trọng mà thuốc lá gây ra cho sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Hậu quả nghiêm trọng của thuốc lá đối với sức khỏe, tâm lý và sự phát triển của giới trẻ

Ngành công nghiệp thuốc lá đang chuyển hướng sang thuốc lá điện tử và các sản phẩm nicotine thế hệ mới như pod, vape, hít không khói... Chúng được quảng bá là an toàn hơn, ít độc hại hơn, thậm chí là giúp cai nghiện. Nhưng thực tế, đây chỉ là chiêu trò ngụy trang để tiếp cận thế hệ trẻ.
 
Thuốc lá điện tử chứa nicotine là chất gây nghiện, người sử dụng nó khi dùng bắt buộc phải dùng tiếp, nếu không sẽ vật vã khó chịu, không dứt ra được. Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ vị thành niên, gây suy giảm trí nhớ, gây ra sinh non, thai chết lưu ở phụ nữ có thai. Nicotine làm giảm lưu lượng máu, gây ra nguy cơ đau thắt ngực, suy tim, đột quỵ. Nicotine còn gây ra suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc các bệnh viêm phế quản, hen suyễn, viêm họng mãn tính…

Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính.

Ngành công nghiệp thuốc lá tạo ra hàng ngàn hương vị thuốc lá điện tử hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả (chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (kẹo anh đào, kẹo bông gòn, kẹo chocolate, bạc hà…)  không chỉ lôi kéo người hút mà ngay cả người hút thụ động cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện. Các chất hóa học trong khói của thuốc lá điện tử còn bám vào sofa, rèm cửa, giường, mùng, mền, chiếu, quần áo, trên bề mặt vật dụng và khi con người tiếp xúc thì nó thấm qua niêm mạc không tốt cho sức khỏe. Về lâu dài, những người hút thuốc lá dễ trở thành gánh nặng tài chính cho gia đình và là gánh nặng y tế của quốc gia.

Thuốc lá không chỉ là mối nguy hiểm cho người lớn, mà còn đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe, tương lai và chất lượng sống của cả một thế hệ trẻ. Nếu không có biện pháp can thiệp quyết liệt ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ đánh mất cả một thế hệ thanh thiếu niên vào tay một ngành công nghiệp đặt lợi nhuận lên trên sức khỏe con người.

 

Nguồn: Vitic tổng hợp