Luật Đất đai 2024 mang đến nhiều kỳ vọng phát triển một nền nông nghiệp bền vững, chất lượng

Luật Đất đai 2024 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Luật có nhiều điểm mới, phù hợp với thực tiễn quản lý và sử dụng đất, trong đó có những ảnh hưởng tích cực đến lĩnh vực nông nghiệp, tạo động lực thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển theo hướng ổn định, bền vững.

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Cụ thể, trong lĩnh vực nông nghiệp, Luật Đất đai 2024 quy định một số vấn đề như sau: (i) Tiếp tục hoàn thiện các quyền, nhất là quyền sử dụng, chuyển nhượng, thế chấp và quyền thuê trong hợp đồng thuê đất. Bên cạnh các cơ chế cho thuê đất nông nghiệp để thuận tiện cho người có nhu cầu đất dùng sản xuất nông nghiệp và nông dân chuyển đổi linh hoạt cơ cấu cây trồng, vật nuôi, theo quy hoạch, đất đai được quy định kết hợp sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau để làm tăng hiệu quả sử dụng đất; (ii) Tổ chức kinh tế, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa; người sử dụng đất nông nghiệp được kết hợp với thương mại, dịch vụ, chăn nuôi, trồng cây dược liệu … Nhằm hạn chế việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sau khi chuyển nhượng, Luật quy định tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng đất nông nghiệp phải sử dụng đúng mục đích, trường hợp chuyển sang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép; (iii) Quy định chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó có đất của doanh nghiệp nhà nước thoái vốn, đồng thời bổ sung các quy định về tập trung, tích tụ đất, tạo điều kiện để nông nghiệp phát triển bền vững, bảo đảm an ninh lương thực; (iv) Về thẩm quyền, trước đây chưa quy định cụ thể, Luật Đất đai 2024 đã quy định hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đã tạo điều kiện cho tỉnh chủ động quyết định chủ trương đầu tư, nhất là các dự án đầu tư công để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội được kịp thời, rút ngắn thời gian, cũng như áp lực giải ngân vốn đầu tư công.

Trong lĩnh vực lâm nghiệp, những thay đổi của Luật Đất đai 2024 mang đến nhiều kỳ vọng mới để phát triển bền vững, cụ thể: (i) Luật Đất đai 2024 đã kịp thời điều chỉnh, khắc phục những quy định về công tác giao rừng, thuê rừng sao cho đồng bộ với giao đất, thuê đất lâm nghiệp, nhằm hạn chế những thiệt hại cho Nhà nước, người dân và doanh nghiệp đang tham gia quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Việc thống nhất về đối tượng, hình thức giao, cho thuê đất lâm nghiệp với giao rừng, cho thuê rừng đã giúp khắc phục những bất cập, chưa thống nhất giữa Luật Đất Đai năm 2013 và Luật Lâm nghiệp năm 2017, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy việc thực hiện giao, cho thuê đất rừng và giao, cho thuê rừng cho tổ chức, cá nhân trong thời gian tới, ngay sau khi Luật Đất đai năm 2024 và các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật có hiệu lực thi hành; (ii) Luật đẩy mạnh phân cấp, phân quyền về quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác, đồng thời bổ sung quy định về nuôi, trồng phát triển cây dược liệu trong rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất. Việc bổ sung quy định nêu trên nhằm phát huy giá trị đa dụng của rừng, phát triển kinh tế dưới tán rừng, tăng thu nhập cho chủ rừng, người làm nghề rừng, góp phần bảo vệ và phát triển rừng bền vững, bảo tồn thiên nhiên, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhìn chung, Luật Đất đai 2024 đã mang đến nhiều tác động tích cực cho lĩnh vực nông nghiệp, những vướng mắc về đất của nông, lâm trường nhiều năm gây khó khăn cho công tác quản lý, sử dụng đã được Luật tháo gỡ; Luật cũng quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh, cấp huyện trong việc quản lý đất có nguồn gốc từ các nông, lâm trường nhằm khắc phục những bất cập trong công tác quản lý nhiều năm qua. Để Luật Đất đai 2024 phát huy hiệu quả, các ngành tài nguyên và môi trường, nông nghiệp cần sớm hoàn thiện quy hoạch, trong đó có quy hoạch lâm nghiệp bảo đảm tính thống nhất với quy hoạch sử dụng đất theo ba cấp quốc gia, cấp tỉnh và cấp huyện; phân bổ hợp lý quỹ đất cho phù hợp với yêu cầu sử dụng đất và quản lý chặt chẽ việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất lâm nghiệp; tăng cường khả năng tiếp cận đất đai của các chủ thể có nhu cầu sản xuất, kinh doanh nông, lâm nghiệp; bổ sung đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp; cần xây dựng chính sách cho doanh nghiệp thuê rừng, cho thuê môi trường rừng đặc dụng để thực hiện sản xuất, kinh doanh rừng và kinh doanh dịch vụ du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí; khuyến khích tích tụ, tập trung đất để phát triển sản xuất, kinh doanh, hình thành chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm lâm nghiệp tập trung quy mô lớn; sử dụng đất lâm nghiệp đa mục đích nhằm tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực lâm nghiệp, nông thôn, nhất là vùng sâu, vùng xa... Các ngành liên quan cần sớm hoàn thiện cơ chế chính sách về việc thu hồi đất lâm nghiệp theo quy định của Luật Đất đai. Việc thu hồi đất phải hài hòa lợi ích của người sử dụng đất, Nhà nước, nhà đầu tư và được tiến hành một cách minh bạch và công khai. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có đất lâm nghiệp bị thu hồi được bồi thường phải bảo đảm cuộc sống, sinh kế tốt hơn, nhất là đối tượng chưa đến tuổi lao động, không còn tuổi lao động và các đối tượng chính sách xã hội.

 

Quang Chiến (VITIC) tổng hợp