Kẹo thuốc lá là gì? nguy cơ từ kẹo thuốc lá

Trong những năm gần đây, trên thị trường Việt Nam xuất hiện một sản phẩm gây nhiều tranh cãi: kẹo thuốc lá. Với hình dạng giống hệt thuốc lá thật, kẹo thuốc lá được bày bán tràn lan quanh cổng trường học, siêu thị nhỏ và các cửa hàng tiện lợi với mức giá rẻ, dễ tiếp cận. Kẹo thuốc lá là một loại quà vặt nguy hại đặc biệt là đối với học sinh. Nó không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe trẻ em mà còn gieo mầm cho thói quen hút thuốc lá trong tương lai, trở thành một mối đe dọa lâu dài cho sức khỏe cộng đồng.

Kẹo thuốc lá được thiết kế như một điếu thuốc thật, từ hình dáng cho đến bao bì. Khi ăn loại kẹo này, người hút có thể nhả khói tương tự như đang hút thuốc. Kẹo có vị ngọt thơm nhưng sau khi nhai một lúc thì chuyển thành vị đắng, hắc. Sản phẩm đang thu hút nhiều em học sinh vì sự độc lạ này. Nó gây ra sự tò mò và kích thích trẻ em tiếp xúc với thuốc lá sớm. Theo khảo sát, có khoảng 15–20% học sinh tiểu học và THCS từng nhìn thấy hoặc mua kẹo thuốc lá quanh trường với mức giá chỉ từ 1.000 – 3.000 đồng. Bề ngoài tưởng như “vô hại” của chúng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe, tâm lý và hành vi xã hội. Việc bán và tiêu thụ loại kẹo này ở cổng trường cần được ngăn chặn và xử lý nghiêm để bảo vệ sức khỏe của các em.

Ảnh minh họa

Nguy cơ về tâm lý

Kẹo thuốc lá có bao bì được bắt chước như hình dạng của thuốc lá, có thể khiến trẻ em tò mò và muốn thử, từ đó có thể dẫn đến việc hút thuốc lá thật sau này. Theo các nghiên cứu cho thấy, trẻ em từng sử dụng kẹo thuốc lá có nguy cơ đã hoặc sẽ hút thuốc thật cao hơn gấp 2 lần so với trẻ chưa từng thử. Điều này xảy ra ngay cả khi cha mẹ không hút thuốc. Hành động ngậm que kẹo, hút và nhả khói khiến trẻ xem thuốc lá như một phần trò chơi và không còn coi đó là hành vi nguy hiểm. Về lâu dài, kẹo thuốc lá có thể trở thành “cánh cửa đầu tiên” dẫn đến nghiện thuốc lá ở thế hệ trẻ.

Nguy cơ về sức khỏe bị đe doạ

Ngoài tác động về tâm lý, hành vi, bản thân loại kẹo này cũng tiềm ẩn nguy cơ cao gây sâu răng, béo phì, rối loạn tiêu hóa do hàm lượng đường cao, nhiều phẩm màu, hương liệu. Đáng lo hơn, nhiều sản phẩm kẹo thuốc lá bán quanh cổng trường không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, ngộ độc, hoặc các vấn đề về lâu dài như rối loạn chức năng gan, thận, đã từng bị lực lượng chức năng phát hiện và thu giữ.

Nguy cơ về xã hội lâu dài

Về lâu dài, kẹo thuốc lá góp phần bình thường hóa hành vi hút thuốc trong xã hội. Nếu trẻ em được tiếp xúc thường xuyên với loại sản phẩm này, tỷ lệ hút thuốc trong thế hệ trẻ có nguy cơ gia tăng mạnh, kéo theo gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế. Thực tế, nhiều quốc gia như Canada, Anh, Phần Lan, Na Uy, Australia, và đặc biệt là Tây Ban Nha đã ban hành lệnh cấm sản xuất, lưu hành kẹo thuốc lá từ năm 2005 vì lo ngại nó trở thành “cửa ngõ” dẫn đến nghiện thuốc lá thật. Ở Việt Nam, kẹo thuốc lá vẫn còn xuất hiện quanh cổng trường, phản ánh khoảng trống trong công tác quản lý và bảo vệ trẻ em trước các sản phẩm độc hại trá hình này.

Trên toàn cầu, có khoảng trên 50 triệu thanh thiếu niên 13–15 tuổi đang hút thuốc hoặc dùng thuốc lá không khói. Tại Việt Nam có 2,9% học sinh 13–15 tuổi đang sử dụng ít nhất một sản phẩm thuốc lá, trong đó 2,7% hút thuốc lá điếu và 3,5% dùng thuốc lá điện tử. Những con số này cho thấy, dù tỷ lệ ở Việt Nam chưa cao so với một số quốc gia, nhưng sự xuất hiện của những sản phẩm “tập dượt” như kẹo thuốc lá sẽ làm gia tăng nguy cơ bùng phát hành vi hút thuốc trong tương lai gần.

Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá năm 2012 chỉ điều chỉnh sản phẩm thuốc lá thật và quảng cáo liên quan đến thuốc lá, chưa có quy định với sản phẩm mô phỏng thuốc lá như kẹo. Do đó, kẹo thuốc lá vẫn tràn lan quanh cổng trường, lọt lưới quản lý. Đây chính là “điểm mù” trong công tác bảo vệ trẻ em trước nguy cơ thuốc lá.
Kẹo thuốc lá không đơn giản là một loại kẹo giải trí vô hại, mà là một sản phẩm nguy hiểm, ảnh hưởng đến cả sức khỏe thể chất lẫn nhận thức xã hội. Nó gieo mầm thói quen xấu ngay từ khi trẻ còn nhỏ, đe dọa gia tăng tỷ lệ hút thuốc trong tương lai. Để bảo vệ thế hệ trẻ, Việt Nam cần sớm siết chặt quản lý, đưa kẹo thuốc lá vào danh mục sản phẩm cấm lưu hành, đồng thời đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức của phụ huynh và học sinh.

Nguồn:Vitic tổng hợp