Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và nhận thức

Hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng bệnh sa sút trí tuệ (Dementia) và thậm chí còn gây mất trí nhớ vĩnh viễn. Đây là tình trạng mà người bệnh đồng thời bị suy giảm trí nhớ, nhận thức và các dạng sa sút trí tuệ. 

Hút thuốc làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ

Thuốc lá chứa nhiều hóa chất độc hại có thể gây tổn thương mạch máu và ảnh hưởng trực tiếp đến não, làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức và các vấn đề về trí nhớ. Bỏ thuốc lá có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc làm chậm sự khởi phát bệnh sa sút trí tuệ. 

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 14% trường hợp sa sút trí tuệ trên toàn cầu có thể liên quan đến hút thuốc lá. Người sa sút trí tuệ là do sự suy giảm mãn tính và tiến triển của nhận thức. Các đặc điểm chính của chứng sa sút trí tuệ bao gồm mất trí nhớ, khó xử lý thông tin, ngôn ngữ, hiểu, phán đoán tình huống và giải quyết vấn đề.  

Ảnh minh họa

Sa sút trí tuệ không phải là một rối loạn, mà là một nhóm các triệu chứng do rối loạn gây ra. Ước tính có khoảng 50 triệu người trên toàn thế giới mắc chứng sa sút trí tuệ, với gần 10 triệu trường hợp mới được chẩn đoán mỗi năm. Theo nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sa sút trí tuệ là kết quả của sự tương tác giữa các yếu tố di truyền, môi trường và lối sống. Trong đó, thói quen hút thuốc lá là tình trạng phổ biến nhất của chứng sa sút trí tuệ, bao gồm bệnh Alzheimer, sa sút trí tuệ mạch máu, sa sút trí tuệ với thể Lewy và sa sút trí tuệ trán thái dương. 

Những người hút thuốc có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ cao hơn 30% so với người không hút thuốc và nguy cơ mắc bệnh Alzheimer cao hơn 40%. Nguy cơ này tăng lên khi lượng thuốc lá hút càng nhiều. 

Không những thế, hút thuốc gây tổn thương các mạch máu khắp cơ thể, bao gồm cả các động mạch trong tim và não. Điều này làm tăng nguy cơ đột quỵ và những thay đổi thoái hóa trong não, góp phần gây ra bệnh Alzheimer và các loại sa sút trí tuệ khác. Ngoài ra, độc tố mà một người hít phải khói thuốc cũng gây tổn thương trực tiếp cho các tế bào não là nguyên nhân làm suy giảm trí tuệ.

Hút thuốc làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức

Thông thường, suy giảm nhận thức xảy ra một cách tự nhiên khi bạn già đi. Nhưng theo một nghiên cứu của Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc) đã chỉ ra rằng, hút thuốc lá có liên quan đến sự suy giảm trí tuệ, đặc biệt là sự suy giảm chức năng nhận thức nhẹ. Nicotine và các chất như carbon monoxide, formaldehyde, cyanide... có trong thuốc lá gây tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, chúng làm giảm lưu lượng máu lên não, dẫn đến thiếu oxy và dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động thần kinh, từ đó thúc đẩy quá trình thoái hóa tế bào não, xơ vữa động mạch, và thiểu năng tuần hoàn não. Điều này dẫn đến sa sút trí tuệ mạch máu (vascular dementia) ảnh hưởng đến ghi nhớ và nhận thức.

Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng hút thuốc có thể bị suy giảm nhận thức nhanh hơn người không hút, do hút thuốc làm tăng nguy cơ tổn thương tế bào thần kinh và thúc đẩy quá trình viêm não mãn tính. Những người hút thuốc ở tuổi trung niên có nhiều khả năng bị suy giảm nhận thức lớn hơn, so với những người không bao giờ hút thuốc. Những người hút thuốc lá có hiệu suất làm việc, học tập, ghi nhớ và sinh hoạt hàng ngày kém hơn 30–50% so với những người không hút thuốc.

WHO và Tổ chức Alzheimer Disease International (ADI) đều khuyến cáo bỏ thuốc là biện pháp giảm nguy cơ sa sút trí tuệ và nhận thức về lâu dài.

Tại Việt Nam hiện có hơn 15 triệu người hút thuốc, vấn đề này trở thành một thách thức lớn với hệ thống y tế và an sinh xã hội. Việc làm giảm hút thuốc lá không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính nguy hiểm đến tính mạng, mà còn giúp phòng ngừa sa sút trí tuệ và nhận thức của người dân- một gánh nặng nghiêm trọng ngày càng tăng tại Việt Nam.

Bỏ thuốc lá không chỉ là cách để bảo vệ sức khỏe bản thân, đó còn là một hành động mang tính trách nhiệm xã hội, góp phần xây dựng một cộng đồng sống lành mạnh, giúp người dân sống khỏe mạnh hơn trong tương lai.
 

Nguồn: VITIC tổng hợp