Dự báo, kinh tế trong nước trong ngắn hạn sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp

KINH TẾ TRONG NƯỚC
Theo các số liệu vĩ mô trong 2 tháng đầu năm 2020 của Tổng cục Thống kê, kinh tế trong nước nhìn chung đã có những ảnh hưởng rõ nét trước tác động của Covid-19.

Chỉ số CPI trong tháng 2/2020 đã giảm 0,17% so với tháng trước do sự chủ động điều hành giá xăng dầu cùng với lo ngại về sự bùng phát của dịch Covid-19 làm cho giá nhiều loại hình dịch vụ giảm. Tuy nhiên, chỉ số giá tiêu dùng tháng 2/2020 và bình quân 2 tháng đầu năm 2020 so với cùng kỳ năm trước (tăng 5,4% và 5,91%) đều ở mức tăng cao nhất trong 7 năm gần đây, chủ yếu do các yếu tố phi tiền tệ tác động như giá lương thực thực phẩm, giá xăng dầu và sự điều chỉnh tăng giá một số dịch vụ.

Trong lĩnh vực sản xuất, chỉ số PMI theo tính toán của IHS Markit đã giảm xuống 49,9 điểm vào tháng 2/2020, dưới ngưỡng 50 điểm và cho thấy hoạt động sản xuất đã bị thu hẹp do ảnh hưởng của dịch bệnh, đánh dấu lần giảm đầu tiên của chỉ số này tính từ năm 2016. Trong đó, sức mua và số đơn hàng mới lần đầu tiên đã giảm trong 4 năm trở lại đây, sản lượng hàng hóa và số lượng việc làm đều ghi nhận mức giảm nhanh nhất từ tháng 6/2013 do xuất khẩu chậm lại. Mặt khác, do thiếu nguyên liệu sản xuất đầu vào cũng làm tăng gánh nặng chi phí sản xuất.

Trong khi đó, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) trong tháng 2/2020 ước tính tăng khá so với tháng trước và so với cùng kỳ năm 2019 do số ngày sản xuất trong tháng 2/2020 nhiều hơn. Tuy nhiên, dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực khá mạnh đến hoạt động sản xuất công nghiệp nên tính chung 2 tháng đầu năm 2020, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) chỉ tăng 6,2% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn nhiều mức tăng 13,7% của cùng kỳ năm 2018 và 9,2% của cùng kỳ năm 2019.

Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện 2 tháng đầu năm 2020 ước tính chỉ đạt 2,5 tỷ USD, giảm 5% so với cùng kỳ năm trước, đây là lần giảm đầu tiên trong giai đoạn 2016-2020. Tổng vốn FDI vào Việt Nam tính đến 20/2/2020 đạt gần 6,5 tỷ USD, giảm 23,6% so với cùng kỳ năm 2019.

Ngoài ra, một số ngành nông nghiệp gặp nhiều khó khăn do diễn biến về giá cả và thời tiết. Khu vực dịch vụ là khu vực bị tác động mạnh nhất bởi dịch bệnh Covid-19; đặc biệt là các nhóm ngành liên quan đến du lịch, vận tải, lưu trú và ăn uống. Lượng khách quốc tế trong tháng 2/2020 chỉ đạt khoảng 1 triệu lượt khách, giảm 49,8% so với tháng trước, giảm 35,8% so với cùng kỳ năm 2019.

Trong khi đó, hoạt động xuất nhập khẩu dù chịu tác động mạnh mẽ từ dịch Covid-19 song vẫn ghi nhận tốc độ tăng trưởng khá. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu cả nước trong tháng 2/2020 đạt 20,85 tỷ USD, đưa kim ngạch xuất khẩu trong 2 tháng đầu năm 2020 đạt 39,08 tỷ USD, tăng 8,4% (tương đương hơn 3 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, ghi nhận sự tăng trưởng 2 con số ở 3 mặt hàng chủ lực là điện thoại các loại và linh kiện (tăng 12,2%); máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (tăng 27,4%); máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng (tăng 25,3%). Về phía nhập khẩu, trong 2 tháng đầu năm 2020, cả nước nhập khẩu lượng hàng hóa đạt kim ngạch 37,26 tỷ USD, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2019. Cán cân thương mại trong 2 tháng qua thặng dư tới 1,8 tỷ USD.

Dự báo, kinh tế trong nước trong ngắn hạn sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh tiếp tục diễn biến phức tạp và khó lường. Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu các thành viên Chính phủ phải chuẩn bị tốt mọi điều kiện, có chính sách hỗ trợ tốt nhất trong khả năng của Chính phủ, của các cấp, các ngành đối với sản xuất kinh doanh, dịch vụ. Các gói hỗ trợ phải có hiệu lực ngay đến doanh nghiệp và người dân. Thủ tướng Chính phủ cũng đề nghị NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng đảm bảo ổn định lãi suất, tỷ giá, thị trường ngoại tệ, thị trường vàng; cung ứng tín dụng đáp ứng yêu cầu sản xuất; cắt giảm lãi suất ngân hàng để thúc đẩy sản xuất kinh doanh và đảm bảo an toàn hệ thống.

KINH TẾ THẾ GIỚI
Ngày 11/3/2020, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã chính thức coi đợt bùng phát dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 do chủng mới của virus Corona (SARS-CoV-2) là đại dịch toàn cầu trong bối cảnh dịch bệnh lây lan nhanh chóng. Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh, sự bất ổn của thị trường tài chính toàn cầu, tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng tại nhiều khu vực và sự biến động mạnh của giá dầu trước kế hoạch tăng sản lượng của các nguồn cung dầu chủ chốt, trong tuần qua nhiều tổ chức tài chính tiếp tục điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2020.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đã hạ 0,5 điểm phần trăm mức dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2020 xuống còn 2,4% - đánh dấu mức thấp nhất của chỉ số này kể từ giai đoạn khủng hoảng tài chính năm 2008-2009, đồng thời cảnh báo Covid-19 sẽ ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế thế giới trong năm nay. Ngoài ra, OECD nhận định kinh tế toàn cầu đã có nguy cơ suy thoái rõ nét trong quý I/2020.

Báo cáo của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) cũng cảnh báo, ước tính nền kinh tế toàn cầu sẽ bị thiệt hại khoảng 1.000 tỷ USD và giảm tốc xuống dưới 2% trong năm 2020 trước hàng loạt rủi ro đang hiện hữu.

Để hỗ trợ nền kinh tế, chính phủ và các ngân hàng trung ương buộc phải áp dụng hàng loạt chính sách nới lỏng như duy trì tỷ lệ lãi suất thấp hoặc đưa ra các gói kích cầu. Riêng trong tuần qua, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã quyết định giảm lãi suất cơ bản từ mức 0,75% xuống 0,25%/năm nhằm thúc đẩy nền kinh tế. Trong khi đó, Nhật Bản tiếp tục thông qua gói cứu trợ khẩn cấp thứ hai có tổng trị giá lên tới 1.000 tỷ Yên (9,6 tỷ USD) để đối phó với dịch Covid-19, bao gồm 500 tỷ Yên để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp khó khăn về tài chính do tác động của dịch Covid-19 và 430,8 tỷ Yên trong ngân sách của tài khóa 2019. Trước đó, Chính phủ Nhật Bản đã thông qua gói cứu trợ khẩn cấp đầu tiên có tổng trị giá 500 tỷ Yên nhằm cung cấp các khoản vay lãi suất thấp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong các ngành du lịch và những ngành bị tác động tiêu cực bởi dịch Covid-19. Australia cũng đã công bố gói hỗ trợ y tế trị giá 2,4 tỷ đôla Australia - AUD (tương đương gần 1,56 tỷ USD), đồng thời Chính phủ nước này cho biết sẽ sớm thông báo gói kích thích kinh tế bổ sung.

Riêng tại Mỹ, nền kinh tế hàng đầu thế giới đã chứng kiến đà tăng trưởng vững chắc trước khi Covid-19 lan rộng. Số liệu thống kê cho thấy trong tháng 2/2020, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ ở mức 3,5%, giảm so với mức 3,6% trong tháng trước và đánh dấu mức thấp nhất của tỷ lệ này trong 50 năm gần đây.  Bên cạnh đó, tiêu dùng ổn định và thu nhập hộ gia đình cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng khá.  Tuy nhiên, kể từ giữa tháng 2/2020, Covid-19 đã bùng phát và lan rộng tại nước này. Trước diễn biến phức tạp của dịch, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ cấm du khách từ châu Âu, ngoại trừ Anh, trong một tháng, bắt đầu từ 13/3, sau khi nước này đã có tới 1.188 ca mắc Covid-19 và 36 ca tử vong. Số liệu từ Bộ Lao động Mỹ ngày 11/3 cho thấy, chỉ số CPI trong tháng 2/2020 chỉ tăng 0,1% do dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 khiến giá nhiên liệu và nhu cầu đi lại giảm mạnh. Chỉ số CPI là yếu tố đầu tiên phản ánh các tác động của Covid-19 tại Mỹ, theo đó giá năng lượng nói chung giảm 2%, trong đó giá xăng giảm 3,4% và giá dầu giảm 8,5%. Nhằm hỗ trợ nền kinh tế, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ thảo luận với Quốc hội Mỹ về kế hoạch hỗ trợ nền kinh tế dưới tác động của Covid-19, như giảm thuế thu nhập và hỗ trợ người nhận lương theo giờ... Trong tuần trước đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cũng giảm lãi suất khẩn cấp và được kỳ vọng sẽ tiếp tục hạ lãi suất hơn nữa vào cuối tháng này.