Các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng CPTPP tham gia sâu vào chuỗi cung ứng

Ngày 2/12 vừa qua, tại Hà Nội đã diễn ra Toạ đàm “Gia nhập chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI – Tăng hiệu quả tận dụng CPTPP” do Tạp chí Công Thương tổ chức theo hình thức trực tuyến. 

Ảnh minh hoạ
 

 
Trong 9 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận những kết quả tích cực trong tăng trưởng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với các nước CPTPP với khoảng hơn 76 tỉ USD, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm ngoái, thặng dư thương mại khoảng 6,6 tỷ USD. Đó là những con số hết sức ấn tượng về kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam với các nước CPTPP và đặc biệt là những thị trường mà chưa từng có FTA trước đó.
 
Ngoài gia tăng trao đổi hàng hóa, dịch vụ, hiệp định này đã thu hút doanh nghiệp FDI đầu tư trực tiếp tại Việt Nam, mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam trở thành mắt xích trong chuỗi sản xuất toàn cầu. Sau thời gian Hiệp định đi vào thực thi, các nhà đầu tư nước ngoài từ các thành viên CPTPP như Singapore, Nhật Bản đã tiếp cận thị trường Việt Nam một cách rất tích cực để tận dụng cơ hội, lợi thế từ CPTPP.
 
Việc tham gia kết nối, liên kết với doanh nghiệp FDI chuyển giao công nghệ, gia tăng tỷ lệ nội địa hóa khi tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia đến từ thành viên của CPTPP trở thành lợi ích nổi bật cho doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình tận dụng cơ hội từ Hiệp định.
 
Tuy nhiên trên thực tế, mức độ tận dụng các FTA và tỷ trọng hàng hóa Việt Nam tại các thị trường này còn tương đối hạn chế. Dư địa và cơ hội để doanh nghiệp tận dụng tại các thị trường FTA này còn rất lớn, nhất là những thị trường chưa có FTA trước đó. Thực tế, doanh nghiệp đã phần nào đã tận dụng được các FTA; trong đó, có CPTPP nhưng do nhiều nguyên nhân khác nhau mà việc tận dụng đó còn tương đối hạn chế. Hiện nay, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam đến thời điểm hiện nay thường xuất thô, rất ít chế biến sâu. Ngoài ra, doanh nghiệp chưa chú trọng vào những vấn đề xây dựng thương hiệu hay bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở các thị trường nước ngoài. Do đó, việc kết hợp với các doanh nghiệp FDI để hình thành nên một chuỗi cung ứng sẽ giúp doanh nghiệp trong nước lớn mạnh nhanh hơn và rút ngắn thời gian hội nhập quốc tế tốt hơn.
 
Chỉ ra những tồn tại hiện nay, bà Nguyễn Thị Lan Phương đã nêu các vấn đề trong năng lực nội tại, kinh nghiệm, nguồn vốn và năng lực khoa học công nghệ đã hạn chế khả năng của doanh nghiệp Việt Nam trong việc tận dụng những FTA.  Theo đó, để doanh nghiệp có thể đáp ứng và gia nhập vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI hay vươn sân ra toàn cầu thì doanh nghiệp Việt Nam sẽ cần trợ lực cả từ hai phía: bản thân nội lực của doanh nghiệp và sự đồng hành, hỗ trợ từ các cơ quan, ban ngành Trung ương và địa phương.
 
Ở góc độ doanh nghiệp, “để một doanh nghiệp Việt Nam có thể gia nhập vào chuỗi FDI hay sẵn sàng trao đổi trực tiếp với các doanh nghiệp, đối tác nước ngoài thì bản thân doanh nghiệp phải có rất nhiều sự thay đổi để có thể hấp thụ được những cơ hội trong các FTA đó”, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên nhấn mạnh.
 
Để thúc đẩy khả năng tận dụng CPTPP của doanh nghiệp nói chung, đặc biệt gia tăng sự tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp trong CPTPP nói riêng, bà Nguyễn Thị Lan Phương khẳng định, tới đây Bộ Công Thương sẽ tập trung giải pháp xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA. Cùng đó, tăng cường kết nối để tận dụng FTA tốt hơn và cũng xây dựng văn hóa đạo đức kinh doanh tốt hơn cho các doanh nghiệp Việt Nam.
 
Đối với giải pháp trọng tâm là xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA, trong đó bao gồm cả CPTPP, dự kiến tháng 9-2025, hệ sinh thái tận dụng FTA có thể đi vào cuộc sống. “Chúng tôi mong muốn những doanh nghiệp tham gia là những doanh nghiệp hướng tới sự phát triển bền vững, hướng tới thương hiệu và cạnh tranh bình đẳng”, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên cho biết , đồng thời bày tỏ kỳ vọng, những vướng mắc trong khai thác cơ hội từ các FTA sẽ phần nào được giải quyết. Hệ sinh thái được ban hành sẽ huy động nguồn lực từ các bộ, ngành, hiệp hội, tạo sự tập trung nguồn lực khai thác FTA hiệu quả hơn.
 
Theo đánh giá của các chuyên gia, để khai thác triệt để cơ hội thu hút FDI, hoạt động xúc tiến đầu tư cần chuyển trọng tâm sang tiếp cận nhà đầu tư tiềm năng, nhất là các tập đoàn FDI lớn. Điều đó góp phần tận dụng các hiệp định tự do thế hệ mới và cơ hội tham gia chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia, tận dụng cơ hội từ thị trường còn nhiều tiềm năng CPTPP.

 

Thuỳ Ngân (VTIC) thược hiện