Xây dựng thị trường thương mại điện tử lành mạnh và phát triển bền vững ở Việt Nam

Ngày 22 tháng 1 năm 2021, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã long trọng tổ chức Hội nghị tổng kết hoạt động năm 2020 và triển khai nhiệm vụ năm 2021. Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng đã tới tham dự và chỉ đạo tại Hội nghị.
 
Các nền tảng phục vụ cho TMĐT được khai thác hiệu quả
 
Năm 2020, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã gây ảnh hưởng nặng nề với nền kinh tế toàn cầu, các hoạt động sản xuất, cung ứng, thông thương… đều bị đình trệ, gián đoạn và không ít doanh nghiệp (DN) đã phải tạm ngừng kinh doanh, giải thể, phá sản hoặc thu hẹp quy mô sản xuất, rất nhiều DN Việt đã tìm ra hướng đi, nhanh chóng triển khai những giải pháp để duy trì hoạt động như đẩy mạnh hoạt động trên thị trường thương mại điện tử (TMĐT), cải thiện sản phẩm, chuyển đổi dịch vụ để phù hợp với thị trường, tích cực tìm kiếm thị trường đầu ra.
 
Báo cáo tại Hội nghị, ông Nguyễn Thế Quang, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số chia sẻ, chưa bao giờ sự phát triển của kinh tế số cũng như thương mại điện tử nhận được sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Đảng và Chính phủ như thời gian vừa qua, thể hiện ở các chính sách đã ban hành như:
 
Quyết định số 749/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Theo đó đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP, tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%, năng suất lao động hàng năm tăng tối thiếu 7%.
 
Quyết định số 645/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025 với các mục tiêu đề ra như: Hỗ trợ, thúc đẩy việc ứng dụng rộng rãi thương mại điện tử trong doanh nghiệp và cộng đồng; Xây dựng thị trường thương mại điện tử lành mạnh, có tính cạnh tranh và phát triển bền vững; Mở rộng thị trường tiêu thụ cho hàng hóa Việt Nam trong và ngoài nước thông qua ứng dụng thương mại điện tử, đẩy mạnh giao dịch thương mại điện tử xuyên biên giới; Trở thành quốc gia có thị trường thương mại điện tử phát triển thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu khu vực Đông Nam Á.

Ông Nguyễn Thế Quang, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế báo cáo tại Hội nghị

Hiện nay, Bộ Công Thương cũng đang tiến hành sửa đổi, bổ sung Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử và dự kiến sẽ trình Chính phủ ban hành vào quý I năm 2021.
 
Các nền tảng phục vụ cho TMĐT như Hệ thống thanh toán TMĐT quốc gia KeyPay, Hệ thống Trục điện tử kết nối doanh nghiệp ERP Store, Ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam Online Friday, Gian hàng quốc gia Việt Nam trên các sàn TMĐT lớn... được khai thác hiệu quả, tạo môi trường ngày càng thuận lợi cho TMĐT của Việt Nam phát triển.
 
Đặc biệt, ngày mua sắm trực tuyến Việt Nam 2020 ghi nhận trên 113 triệu lượt xem và tương tác của người tiêu dùng trên các nền tảng trực tuyến của Online Friday, thị trường ghi nhận 3,7 triệu đơn hàng được giao dịch trong 60h, tăng 267% so với cùng kỳ. Các doanh nghiệp sản xuất nằm trong nhóm lớn nhất cả nước đều đưa TMĐT vào chiến lược phát triển dài hạn để đối phó với khủng hoảng và xây dựng kênh phân phối mới. Việt Nam trong năm chủ tịch ASEAN, cũng đã chính thức đề xuất và tổ chức thành công sự kiện Ngày mua sắm trực tuyến ASEAN 2020, và được đưa vào lịch trình tổ chức thường niên vào ngày 8 tháng 8 hàng năm.
 
Xây dựng thị trường Thương mại điện tử lành mạnh

Toàn cảnh Hội nghị tổng kết

Tuy nhiên, để xây dựng thị trường TMĐT lành mạnh, có tính cạnh tranh cao, hỗ trợ các doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, thì công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra việc thực thi pháp luật và phối hợp xử lý vi phạm về TMĐT vô cùng quan trọng.
 
Trong năm 2020, Cục TMĐT & KTS đã tiếp nhận và xử lý 250 lượt phản ánh trên Cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử, trong đó bao gồm các hành vi vi phạm chính như: không đăng ký, thông báo website, cung cấp sản phẩm không đảm bảo chất lượng, giả mạo doanh nghiệp khác nhằm lừa đảo khách hàng.
 
Cục đã phối hợp với các đơn vị liên quan trong và ngoài Bộ trực tiếp tiến hành kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính 11 trường hợp với tổng mức phạt hành chính là trên 300 triệu đồng.
 
Thực hiện Quyết định số 3304/QĐ-BCT và Quyết định số 2981/QĐ-BCT của Bộ trưởng Bộ Công Thương về tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm đến hết năm 2020, Cục TMĐT và KTS đã phối hợp chặt chẽ với Tổ 399 (Ban chỉ đạo 389 Quốc gia), Tổ 368 - Tổng cục QLTT và các đơn vị liên quan tiến hành theo dõi, thu thập các thông tin về dấu hiệu vi phạm trên nền tảng thương mại điện tử, dấu hiệu vi phạm về việc kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ tại nhiều điểm nóng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh và đã xử lý nhiều vụ việc lớn.
 
Là nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng TMĐT 2 con số

Trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp, công tác quản lý hoạt động TMĐT đã được tăng cường thông qua các chỉ đạo, Cục đã có văn bản sớm yêu cầu các sàn thương mại điện tử, các website TMĐT bán hàng rà soát về việc niêm yết giá nhằm ngăn chặn, loại bỏ các sản phẩm, gian hàng vi phạm và các hành vi gian lận như nâng giá bán, nâng giá vận chuyển hoặc người bán có tỷ lệ hủy đơn hàng cao. Đồng thời ưu tiên hiển thị các sản phẩm phòng dịch thiết yếu để giúp việc mua sắm được thuận lợi, khuyến khích mua sắm trực tuyến.
 
Tính đến ngày 25/5/2020, các website và các sàn đã xử lý khoảng 17.410 gian hàng và 34.620 sản phẩm vi phạm.
 
Cục cũng thường xuyên cung cấp thông tin và hỗ trợ nghiệp vụ xác minh các hành vi vi phạm cho các đơn vị thuộc Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công an hàng trăm website có dấu hiệu vi phạm.
 
Với các kết quả thực tiễn đó, năm 2020, tốc độ tăng trưởng của TMĐT đạt mức 18% và quy mô đạt 11,8 tỷ USD và là nước duy nhất ở Đông Nam Á có tăng trưởng TMĐT 2 con số. Theo tính toán của các tập đoàn lớn thế giới như Google, Temasek và Bain&Company, với tốc độ tăng trưởng 29% trong cả giai đoạn 2020-2025, nhiều khả năng quy mô của nền kinh tế số Việt Nam sẽ vượt ngưỡng 52 tỷ USD và giữ vị trí thứ 3 trong khu vực ASEAN vào năm 2025.
 
Đơn vị đi đầu trong cả nước đối với việc kết nối Cổng dịch vụ công trực tuyến

Tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2020, triển khai nhiệm vụ năm 2021 của ngành Công Thương diễn ra mới đây, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng đã đánh giá sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT là một trong chín kết quả nổi bật ngành Công Thương đạt được trong năm 2020.
 
Bên cạnh các nhiệm vụ quản lý nhà nước về TMĐT, công tác cải cách thủ tục hành chính và xây dựng chính phủ điện tử cũng được Cục TMĐT và KTS đặc biệt chú trọng.
 
Đến thời điểm này, tất cả 295 thủ tục hành chính cấp Trung ương thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương đã được triển khai dịch vụ công trực tuyến (DVCTT); Hiện nay, Cổng Dịch vụ công (Cổng DVC) của Bộ đang cung cấp 220 DVCTT mức độ 3, 4 (trong đó có 159 DVCTT mức độ 3, 61 DVCTT mức độ 4). Đến nay, đã có hơn 36,000 doanh nghiệp đăng ký sử dụng Cổng DVC của Bộ. Tổng số hồ sơ DVCTT trong năm 2020 là 1,460,459 triệu hồ sơ, tương ứng 99% tổng số hồ sơ được gửi đến Bộ.
 
Bộ Công Thương đã đưa tổng cộng 131 DVCTT mức độ 3, 4 của Bộ Công Thương lên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Từ 01/01/2020 đến ngày 04/10/2020, Cổng DVC Bộ Công Thương đã trao đổi 724.497 bộ hồ sơ điện tử với Cổng DVCQG. Đối với thủ tục Thông báo thực hiện khuyến mại, Bộ cũng đã phối hợp với VPCP làm đầu mối, triển khai thủ tục này trên Cổng DVCQG để tạo điều kiện cho doanh nghiệp chỉ khai báo một lần duy nhất cho tất cả các tỉnh trên toàn quốc, kết nối, liên thông dữ liệu điện tử đến các Hệ thống một cửa điện tử của các tỉnh
 
Từ khi khai trương đến nay, các doanh nghiệp đã khai báo điện tử hơn 11.437 bộ hồ sơ điện tử đối với thủ tục này trên Cổng DVCQG.
 
Với kết quả đạt được Bộ Công Thương đã được VPCP ghi nhận là một trong những đơn vị đi đầu trong cả nước đối với việc kết nối Cổng DVCQG.
 
Tiếp tục tạo môi trường cho lĩnh vực TMĐT phát triển

Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng chỉ đạo tại Hội nghị

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực và kết quả Cục TMĐT và KTS đã đạt được trong năm vừa qua.
 
Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cũng lưu ý Cục TMĐT và KTS tiếp tục tập trung xử lý, khắc phục một số vấn đề như: rà soát, bổ sung, sửa đổi và ban hành mới các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật theo hướng tạo điều kiện, khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động ứng dụng TMĐT; quản lý, thiết lập hạ tầng và tạo môi trường cho lĩnh vực TMĐT phát triển, các chính sách quản lý được xây dựng trên cơ sở thực tiễn, nhằm tạo thuận lợi cho DN, đồng thời, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng khi ứng dụng TMĐT; chú trọng phát triển các hạ tầng kỹ thuật cho TMĐT, xây dựng giải pháp ứng dụng phù hợp cho DN và tổ chức một số hoạt động kích cầu TMĐT cho người tiêu dùng nhằm tăng doanh thu TMĐT của Việt Nam; tuyên truyền, đào tạo kỹ năng TMĐT cho người dân và DN nhằm nâng cao trình độ tham gia và khai thác các ứng dụng TMĐT của DN, tăng cường khả năng nhận biết và ứng phó của người tiêu dùng với những hành vi tiêu cực trong TMĐT; đẩy mạnh ứng dụng TMĐT hỗ trợ các ngành hàng xuất khẩu chủ lực, mở rộng tiêu thụ cho hàng hóa nội địa và thúc đẩy phát triển TMĐT tại các địa phương; chú trọng đầu tư nguồn nhân lực phục vụ phát triển TMĐT...

Thứ trưởng Cao Quốc Hưng cũng tin tưởng rằng, với những kết quả đạt được trong năm 2020 cũng như cả giai đoạn 2016 -2020 vừa qua, tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ có thêm niềm tin, động lực để tiếp tục phấn đấu thực hiện thắng lợi, thành công các mục tiêu đề ra, góp phần xứng đáng vào sự phát triển chung của ngành Công Thương.

Nguồn: Cổng Thông tin điện tử Bộ Công Thương